'มารู้จักโรคนิ่วในถุงน้ำดีกัน'
ถึงแม้จะเป็นโรคที่พบได้ทุกวัย แต่ส่วนใหญ่แล้วมักจะพบในกลุ่มรุ่นใหญ่อย่างเรา ๆ เกิดจากภาวะไม่สมดุลของสารประกอบในน้ำดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งคอเลสเตอรอล สารบิลิรูบิน (สารให้สีในน้ำดี) และเกลือแคลเซียมชนิดต่าง ๆ จึงเกิดการตกผลึกเป็นก้อนนิ่ว มีปัจจัยมาจากอาหารการกิน ภาวะอ้วน พันธุกรรม และอายุที่เพิ่มขึ้น
วันนี้ เรามีข้อมูลดีๆ เกี่ยวกับอาการและสาเหตุ รวมถึงวิธีรักษา มาฝากกันค่ะ
นิ่วในถุงน้ำดีคืออะไร?
เป็นโรคที่เกิดจากภาวะไม่สมดุลของสารประกอบในน้ำดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งคอเลสเตอรอล สารบิลิรูบิน (สารให้สีในน้ำดี) และเกลือแคลเซียมชนิดต่าง ๆ จึงเกิดการตกผลึกเป็นก้อนนิ่ว ซึ่งก้อนนิ่วที่เกิดขึ้นอาจมีขนาดเล็กเท่าเม็ดทรายหรือใหญ่เท่าลูกกอล์ฟ และอาจมีได้ตั้งแต่หนึ่งก้อนไปจนถึงหลายร้อยก้อนก็ได้ โดยทั่วไปโรคนี้จัดเป็นโรคไม่รุนแรงและรักษาได้เสมอ แต่โรคจะรุนแรงขึ้นเมื่อก้อนนิ่วหลุดเข้าไปในท่อน้ำดีหรือท่อตับอ่อน
อาการและสาเหตุ
บางคนอาจมีอาการไม่เหมือนกัน และยังมีบางอาการคลายคลึงกับโรคแผลในกระเพาะอาหาร ได้แก่ ปวดท้องอย่างรุนแรงโดยเฉพาะบริเวณช่วงท้องส่วนบนหรือด้านขวา และอาจมีอาการปวดร้าวไปยังบริเวณกระดูกสะบักหรือบริเวณไหล่ด้านขวา
นอกจากนี้ยังมีอาการทางระบบทางเดินอาหารอื่น ๆ เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย คลื่นไส้ อาเจียน หากมีอาการของถุงน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน จะทำให้มีไข้ ปวดท้องใต้ชายโครงขวา และอาจมีอาการตัวเหลืองตาเหลือง ปัสสาวะมีสีเข้มได้
สาเหตุของการเกิดนิ่วในถุงน้ำดีแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ นิ่วในถุงน้ำดีชนิดที่เกิดจากคอเลสเตอรอล ซึ่งเป็นชนิดที่พบมากที่สุด มักมีลักษณะเป็นก้อนสีขาว เหลือง หรือเขียว และนิ่วในถุงน้ำดีมักจะประกอบด้วยคอเลสเตอรอลที่ไม่ถูกละลายไปและอาจมีส่วนประกอบของสารอื่น ๆ
ส่วนอีกชนิดหนึ่งคือ นิ่วในถุงน้ำดีชนิดที่เกิดจากเม็ดสีหรือบิลิรูบิน มักจะเป็นสีน้ำตาลหรือดำซึ่งเกิดจากน้ำดีที่มีสารบิลิรูบิน มากเกินไป
ใคร? คือกลุ่มเสี่ยงการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี
ผู้สูงอายุหญิงจะมีโอกาสเกิดนิ่วในถุงน้ำดีได้มากกว่าผู้ชาย เพราะผู้หญิงมีการสะสมของไขมัน พวกคอเลสเตอรอลที่เป็นส่วนประกอบของน้ำดีค่อนข้างเยอะ รวมถึงผู้สูงอายุที่มีโรคไขมันในเลือดสูง ก็มีโอกาสเจอนิ่วในถุงน้ำดีได้มากกว่าคนทั่วไปเช่นกัน และรุ่นใหญ่ที่มีประวัติคนในครอบครัวเป็นนิ่วในถุงน้ำดีก็มีโอกาสเสี่ยงมากกว่าคนปกติ
การรักษา
การผ่าตัดถุงน้ำดีแบบส่องกล้อง
เป็นวิธีการผ่าตัดรูปแบบใหม่และได้รับความนิยม เพราะจะช่วยลดภาวะแทรกซ้อนและอันตรายจากการผ่าตัด ลดระยะเวลาในการผ่าตัดรวมถึงลดระยะเวลาในการพักฟื้นอีกด้วย
การผ่าตัดถุงน้ำดีแบบเปิดช่องท้อง
เป็นการผ่าตัดเอาถุงน้ำดีออกด้วยการเปิดแผลทางหน้าท้องบริเวณใต้ซี่โครงด้านขวา การผ่าตัดวิธีนี้ผู้สูงอายุจะใช้เวลาอยู่ในโรงพยาบาลนานกว่าการผ่าตัดถุงน้ำดีแบบส่องกล้อง
นอกจากนี้แพทย์อาจให้ยาสลายก้อนนิ่ว อาจใช้เวลานานในการรักษาและมีโอกาสจะกลับมาเป็นอีกหากหยุดรับประทานยา
ข้อจำกัดวิธีรักษาด้วยการผ่าตัด
เนื่องจากผู้สูงอายุจัดอยู่ในกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงในการเกิดภาวะแทรกซ้อน จากการวางยาสลบ หรือคนที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคหัวใจ โรคสมอง หรือโรคติดเชื้อบางชนิด ที่ทำให้ไม่สามารถผ่าตัดได้ หรือในผู้สูงอายุที่เคยผ่าตัดทางหน้าท้องช่วงบน เหนือสะดือขึ้นไป หรือช่วงล่างบางประเภท กลุ่มนี้ก็จะมีพังผืดอาจเป็นอุปสรรคต่อการผ่าตัดส่องกล้อง อย่างไรก็ตามการรักษาจะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์
การป้องกันนิ่วในถุงน้ำดีหรือการลดความเสี่ยง รุ่นใหญ่สามารถทำได้ด้วยการควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้เกินมาตรฐาน ลดอาหารที่มีไขมันและคอเลสเตอรอลสูง หมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ก็จะช่วยลดความเสี่ยงของโรคดังกล่าวได้เป็นอย่างดี
ขอบคุณข้อมูลจาก
medthai.com, www.pobpad.com, www.phyathai-nawamin.com
#อาวุโสโซไซตี้ #เพื่อนที่รู้ใจของรุ่นใหญ่ตัวจริง